հայերեն

Սուրբ Փլորինոս-ի Մայր Տաճարը Վատուզ-ի մէջ։

Մայր Տաճարին պատմութիւնը։

Միջին դարէն սկսեալ, Վատուզ-ի մէջ մատուռ մը գոյութիւն ունէր նուիրուած Սուրբ Փլորինոս-ի․ քիչ թէ շատ 1250 թուականէն սկսեալ՝ ասով կը սկսի զբաղիլ մերձաւոր Շաան (Schaan) ժողովրդապետութենէն քահանայ մը։ Երբ մատուռը, որ այսօր այլեւս գոյութիւն չունի, չափազանց փոքր ու խարխուլ հանդիսացաւ, 1873-ին, Լիխթենշթայն-ի (Liechtenstein) իշխան Յովհաննէս Բ-ի օրով որ կը կոչուէր «Բարին»՝ շինուեցաւ «Վատուզ-ի Սուրբ Փլորինոս-ի» (Sankt Florin zu Vaduz) ժողովրդապետական եկեղեցին որ Վատուզ-ը վերածեց անկախ ժողովրդապետութեան մը։ 1997-ին ՝ եկեղեցին բարձրացաւ Մայր Տաճարի կարգավիճակին, նորակազմ Վատուզ-ի Արքեպիսկոպոսութեան ծիրէն ներս՝ Վոլժֆկանգ Հաաս (Wolfgang Haas) Արքեպիսկոպոսին օրով։

Նոր գոթական շէնքը, դրամական հայթայթումով Լիխթենշթայն-ի Իշխանին եւ Վատուզ-ի Քաղաքապետարանին՝ կանգնեցաւ գերմանական ծագում ունեցող վիեննացի ճարտարապետ Փրեդերիկոս Շմիտթ-ի (Friedrich von Schmidt) ծրագիրներուն հիման վրայ եւ վիեննացի ճարտարապետ Իգնատիոս Պանքոյ-ի գիտարուեստական ղեկավարութեան ներքեւ (Ignaz Bankó)։ Կառոյցին ներկայ վիճակը կը համապատասխանէ 1965-էն մինչեւ 1968 թուականներուն տեղի ունեցած ներքին ամբողջական վերակազմութեան Լուդովիկոս Շնիւրիկեր (Ludwig Schnüriger) ժողովրդապետի օրերուն։

Պատարագ Մայր տաճարում

Կիրակի և պետական տոներ

   8:00 Սուրբ Պատարագ
   9:30 Սուրբ Պատարագ
   17:00 Երեկոյան աղոթք

Երկուշաբթի 18:30 Խոստովանություն և վարդարան
19:00 Սուրբ Պատարագ

չորեքշաբթի 18:30 խոստովանություն
19:00 Սուրբ Պատարագ

հինգշաբթի 18:30 տերողորմյա

Ուրբաթ 18:00 Երկրպագություն (Adoration)
19:00 Սուրբ Պատարագ

շաբաթ օրը 8:00 Սուրբ Պատարագ
17:00 խոստովանություն
18:00 Սուրբ Պատարագ

Բաց է ամեն օր՝ 7:30-20:00

Դաս

Կաթողիկէ ճարտարապետական աւանդութեան համաձայն, Վատուզ-ի Մայր Տաճարը ուղղուած է դէպի արեւելք, այսինքն է դէպի Արեւելքը․ ան ուղղուած է։ Արեւը որ կիրակի առաւօտ կը ծագի կեդրոնական ապակենկարէն խորհրդանիշ մըն է ուստի Յիսուս Քրիստոսի Յարութեան։

Ինչպէս ամէն կաթողիկէ եկեղեցւոյ մէջ, Մայր Տաճարին առանցքը տապանակն է զետեղուած Աւագ Խորանին վրայ, ուր Յիսուս Քրիստոս մարմնաւորապէս ներկայ է Հաղորդութեան մէջ։

Դասին ապակենկարները, իրագործուած Մարտինոս Հէուզլը-ի (Martin Häusle) նախանկարնրուն հիման վրայ, դիտումնաւոր կերպով աւելի մութ են քան դռնէն դէպի դասը երկարող բաժնին ապակենկարները եւ անոնք կը պատկերացնեն Սուրբ Գրային տեսարաններ Հին ու Նոր Կտակարաններէն։ Կեդրոնական ապակենկարին տակը զետեղուած է Աւագ Խորանը, որուն վրայ ներկայացուած են չորս Աւետարանիչները եւ իրենց խորհրդանիշները, բացի սուրբերէն՝ Յովհաննէս-էն (Մկրտիչ-էն) եւ Փլորենտիոս-էն կողմին վրայ։ Անոնց մօտ, պատին վրայ, կը գտնուին պարոգ արձանները գլխաւոր սուրբ առաքեալներուն՝ Պետրոսի եւ Պօղոսի։ Սկսեալ 1965-էն, աւելի անդին կը գտնուի նաեւ անկախ խորան մը։

Կեդրոնական բաժինը եկեղեցւոյ դռնէն դէպի դասը երկարող

Դասին հարաւակողմը, կողմնակի փոքրիկ դրան մօտիկ, զետեղուած է Մարիամ Տիրամօր Խորանը։ ԺԵ․-ԺԶ․ դարերու Մարեմական արձանին տակը, մասնատուփին մէջ պահուած են Մայր Տաճարին որոշ մասունքներ։

Դասին հիւսիսակողմը կը գտնուի մկրտութեան աւազանը, որուն վրայ պատկերացուած են Հայր Աստուած (շուրջ 1650) եւ Սուրբ Հոգին։ Եկեղեցիէն ներս կարելի է ըմբոշխնել սուրբերու տարբեր պատկերացումներ․ Սրբուհի Աննա որպէս Պաշտպան Սրբուհի Վատուզ-ի Եղբայրակցութեան որ անոր նուիրուած է ու՝ դիմացը, Սուրբ Քրիստափոր․ Մարիամ Աստուածածնի Թագադրութիւնը եւ Սուրբ Անտոն ու Սուրբ Յուդա Թադէոս․ եւ հուսկ Ճանապարհ Խաչին (Via Crucis)՝ իրականացած 1966/67-ին։

Կամարի կատարին դրուած սեպաձեւ քարերուն վրայ պատկերացուած են զանազան խորհրդանիշներ Քրիստոսի եւ անոր փրկարար զոհաբերումին։ Մեկնելով մուտքէն (երգեհոնին վրայ)՝ ասոնք են․

- հրեշտակ մը միեղջիւրով որ կը խորհրդանշէ Մարիամի կուսութիւնը, Աստուծոյ Մայրը․

- փիւնիկը որ յարութիւն կ’առնէ կրակէն․

- առիւծը որ, հին հաւատքի համաձայն՝ կեանքը կը փոխանցէ իր մեռած ծնած ձագերուն․

- հաւալուսը, որ, հին ըմբռնումին համաձայն՝ իր սեփական արիւնը կը նուիրէ իր փոքրիկներուն․

- Գառն Աստուծոն Քրիստոսի դրօշովը․

- եւ հուսկ (Դասին մէջ) Ամենակալը (Pantocrator)․ Յիսուս Քրիստոս որպէս աշխարհի տիրապետողը։

Մայր Տաճարին երգեհոնը իրագործուած է 1872-74 տարիներու ընթացքին Վատուզ-ի երաժշտահան Յովսէփ Գաբրիէլ Ռայնպէրկեր-ի (Josef Gabriel Rheinberger) տեսչութեան տակ, որմէ առած է իր անունը՝ Ռայնպէրկեր-ի Երգեհոն։

Մայր Տաճարին բացմանը առիթով, Իշխանը չորս զանգակներ նուիրեց․ ասոնք ընծայուած են տարբեր սուրբերու (Սուրբ Յովհաննէս, Սուրբ Ղուկիոս (Lucius), Սուրբ Փլորինոս (Florinus) եւ Մեր Տիրուհին) եւ հաւատացեալները կը կանչեն աղօթքի եւ բարեպաշտութեան։ 1965-ին աւելցան ուրիշ երկու զանգակներ ալ՝ մէկը աւելի փոքր, Պահապան Հրեշտակինը, եւ միւսը աւելի ծանրը, 6 հազար քիլոկրամէ աւելի կշիռքով՝ Ամենասուրբ Երրորդութեան ի պատիւ։

Մեր Պաշտպան Սուրբը՝ Սուրբ Փլորինոս

Մայր Տաճարին մուտքի գօտիէն ներս, երգեհոնին ձեղունին տակը՝ հիւսիսային կողմը կը գտնուի խորշ մը Սուրբ Փլորինոս-ի կիսանդրիի մասնատուփով։ Մայր Տաճարին Պաշտպան Սուրբը ապրած է Է․ դարուն, սնած Մալ (Malles), Վենոստայի հովիտին (Val Venosta) մէջ (Բարձր Ատիճէ /Alto Adige), եւ ժողովրդապետ եղած է Ռէմիւս-ի (Remüs), Ցած Էնկատինայի (Bassa Engadina) մէջ։ Աւանդավէպը կը պատմէ թէ ան իր աշակերտութեան ընթացքին դղեակէն սափոր մը գինի տարած ժամանակ ժաղովրդապետին պատահմամբ կը հանդիպի աղքատ կնոջ մը որ օգնութիւն կը հայցէր հիւանդ ամուսինին համար։ Ան կարեկցելով, կու տայ կնոջ իր ունեցած գինին եւ ապա, մեծ հաւատքով Աստուծոյ վրայ, կը լեցնէ իր սափորը ջուրով։ Երբ սակայն աւելի աւշ ան կը լեցնէ զայն՝ Աստուծոյ շնորհքով ջուրը գինիի փոխակերպուած էր։

Նաեւ Վատուզ-ի ժողովրդապետութեան խորհրդանշանը, գծուած Հայր Լուդովիկոս Շնիւրիկեր-է (Ludwig Schnüriger), կը յիշատակէ Սուրբ Փլորինոս-ի աւանդավէպը․ սկիհ մը ուր Վատուզ-ի գոյները, կարմիր ու ճերմակ՝ շրջուած են սակայն իրենց կարգին մէջ։

Սուրբ Փլորինոս-ին մասնատուփով խորշին մօտ կարելի է մոմ մը վառել ու խնդրել անոր բարեխօսութիւնը։ Սուրբ Փլորինոս, աղօթէ՛ մեզի համար․․․

Մայր Տաճարին շրջակայքը

Արտաքին սանդուղ մը երկու բազրիքներով կ’առաջնորդէ դէպի Մայր Տաճարին գլխաւոր դուռը, որու ներքեւ 1961–էն կը գտնուին անագապղինձէ քանդակները իրագործուած Յովհաննէս Մաթ-է (Hans von Matt), որոնք կը պատկերացնեն Տիրամայրը Մանուկով եւ մահացած Աստուծոյ Որդին՝ Յիսուս Քրիստոս։

Մայր Տաճարին կից խճաւոր փոքր հրապարակին վրայ զետեղուած է Իշխաններուն Գետնադամբանը, սարքուած 1958-60 տարիներուն որպէս թաղման վայր իշխանական ընտանիքին։ Ետեւը անագապղնձէ գլխաւոր դրան որու վրայ պատկերացուած է քանդակով մը Ղազարոսի յարութիւնը կը գտնուի գետնադամբանին մուտքը։ Ան ամէն տարի կը բացուի հանրութեան Ամենայն Սրբոց տօնին օրը (1 Նոյեմբեր) յիշատակելու համար ննջեցեալները։

Ձեր այցելութիւնը պաշտամունքի այս վայրին բերէ՛ ձեզի խաղաղութիւն եւ օրհնութիւններ։

Աստուած օրհնէ՛ եւ պաշտպանէ՛ ձեզ եւ ձեր սիրելիները․․․